Το αρχικό στάδιο ερευνών στα Ιωάννινα,ορίζεται σε οκτώ χρόνια και χωρίζεται σε τρεις φάσεις
Για διάστημα που υπερβαίνει συνολικά τα 50 χρόνια παραχωρούνται στις ανάδοχες κοινοπραξίες τα κοιτάσματα υδρογοναθράκων στα Ιωάννινα, τον Πατραϊκό Κόλπο και το Κατάκολο σύμφωνα με τις συμβάσεις μίσθωσης που κατατέθηκαν χθες προς κύρωση στη Βουλή ώστε να αποκτήσουν ισχύ νόμου. Οι τρεις κοινοπραξίες έχουν αναλάβει τη δέσμευση να υλοποιήσουν κατ΄' ελάχιστον επενδύσεις έως 78 εκατ. ευρώ στα πρώτα 5 έως 8 χρόνια που διαρκεί το αρχικό στάδιο ερευνών, δαπανώντας τα κεφάλαια σε σεισμικές έρευνες και επανεπεξεργασία παλαιότερων δεδομένων, ερευνητικές γεωτρήσεις, εγκαταστάσεις κ.α Οι συμβάσεις για τις τρεις περιοχές αναμένεται ότι θα αποτελέσουν και τον οδικό χάρτη πάνω στον οποίο θα κινηθούν μελλοντικά οι συμφωνίες της Ελλάδας με πετρελαϊκές βιομηχανίες, ενόψει και του πρώτου μεγάλου γύρου παραχωρήσεων που αναμένεται να προκηρύξει εντός του Σεπτεμβρίου το ΥΠΕΚΑ. Οι επίσημες υπογραφές στα κείμενα είχαν πέσει τον περασμένο Μάϊο με την ελληνο-αμερικανικών συμφερόντων Energean Oil και την καναδική Petra Petroleum για τη χερσαία περιοχή των Ιωαννίνων, τα Ελληνικά Πετρέλαια, την ιταλική Edison και την ιρλανδική Petroseltic για τον Πατραϊκό Κόλπο, και επίσης της Energean Oil και την βρετανική Trajan Oil για το Κατάκολο.Με την κύρωση των συμβάσεων παραχώρησης, θα ξεκινήσει και επίσημα η αντίστροφη μέτρηση πριν η Ελλάδα υποδεχθεί ξανά τα ερευνητικά γεωτρύπανα τα οποία είχαν «σιωπήσει» εδώ και περίπου 15 χρόνια καθώς στο διάστημα αυτό, και με μοναδική εξαίρεση τον Πρίνο, είχε «παγώσει» κάθε επενδυτική δραστηριότητα σχετικά με την έρευνα και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στον ελλαδικό χώρο.
Η συγκυρία επανέναρξης των ερευνών, συμπίπτει με μια περίοδο που ευρύτερα η περιοχή της Ν.Α Μεσογείου αναδεικνύεται σταδιακά σε εναλλακτική πηγή τροφοδοσίας πετρελαίου και φυσικού αερίου για την Ε.Ε, ενώ από την πλευρά της η κυβέρνηση επιχειρεί να εκμεταλλευτεί πολιτικά τις μελλοντικές προοπτικές ανακάλυψης εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων, καλλιεργώντας συστηματικά μεγάλες προσδοκίες.Στις πολυσέλιδες συμβάσεις μίσθωσης με τις οποίες παραχωρείται το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης, καθορίζονται αναλυτικά οι υποχρεώσεις των εταιρειών και τα δικαιώματα του δημοσίου σε ό,τι αφορά τις τρεις περιοχές που θα ερευνηθούν. Αναλύονται τα έσοδα από την ενοικίαση και την εκμετάλλευση, τα χρονοδιαγράμματα που θα πρέπει να τηρηθούν, οι διαδικασίες ενημέρωσης του δημοσίου, υπαναχώρησης και αποχώρησης των αναδόχων, οι περιβαλλοντικές υποχρεώσεις, το καθεστώς φορολόγησης που θα ισχύσει, κ.αΟι παραχωρήσεις είναι μακροχρόνιες και σε κάθε περίπτωση θα αργήσουν να αποδώσουν καρπούς. Στα τρία νομοσχέδια προβλέπεται πως η διάρκεια εκμετάλλευσης ορίζεται σε 25 χρόνια από την ημερομηνία που θα ανακαλυφθεί εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα, με δυνατότητα παράτασης μιας δεκαετίας. Συνολικά δηλαδή 35 χρόνια, χωρίς σε αυτό το διάστημα να συνυπολογίζεται η πενταετής ή οκταετής περίοδος που παρέχεται (κατά περίπτωση) στις κοινοπραξίες για την εκτέλεση αρχικών ερευνών και η προβλεπόμενη δυνατότητα παράτασης κατά επτά χρόνια του αρχικού σταδίου με απόφαση υπουργικού συμβουλίου.Συνολικά από την έναρξη ισχύος της σύμβασης μέχρι την ολοκλήρωσή της, η διάρκεια παραχώρησης μπορεί να φτάσει τα 50 χρόνια. Τα δικαιώματα παύουν να ισχύουν αν δεν τηρούνται οι διαδικασίες και το χρονοδιάγραμμα ενημέρωσης του δημοσίου για τις έρευνες και τα αποτελέσματα εκμετάλλευσης ενώ προβλέπονται μικτές επιτροπές για την παρακολούθησή τους. Το δημόσιο δεν αναλαμβάνει κίνδυνο επένδυσης καθώς προβλέπεται ότι το κόστος βαρύνει αποκλειστικά τους μισθωτές, ενώ έχει εξασφαλισμένη ροή εσόδων με βάση αναλυτικά χρονοδιαγράμματα πληρωμής των μισθωμάτων.Στις συμβάσεις προβλέπεται μεταξύ άλλων ότι σε περίπτωση που ένα κοίτασμα «επικοινωνεί» με κάποιο άλλο το οποίο ανήκει σε διαφορετικό μισθωτή, καταρτίζεται υποχρεωτικά πρόγραμμα ενοποίησης τόσο της έρευνας όσο και της εκμετάλλευσης.
Δημόσια έσοδα
Τα έσοδα του δημοσίου ορίζεται ότι θα προέρχονται από τρεις πηγές:
*Από τα μισθώματα (είτε σε χρήμα, είτε σε είδος) με το ποσοστό να διαμορφώνεται βάσει ειδικού συντελεστή υπολογισμού και να κλιμακώνεται σε 2%, 5%, 8%, 11%, 14%, 17% και 20%. Το μίσθωμα καταβάλλεται σε κάθε περίπτωση στο Δημόσιο, ανεξάρτητα από την επίτευξη κέρδους και συμφωνήθηκε να αποτελεί συνάρτηση της αξίας των υδρογονανθράκων (ύψος παραγωγής), του συντελεστή εσόδων εξόδων καθώς και των γεωγραφικών, γεωλογικών και άλλων χαρακτηριστικών των περιοχών.
*Από τη φορολογία εισοδήματος των εταιρειών που έχει καθοριστεί σε 20% συν πρόσθετο φόρο περιφερειακό φόρο 5% υπέρ των τοπικών κοινωνιών. Οι εταιρείες πέτυχαν ευνοϊκή φορολόγηση καθώς επιπλέον διασφάλισαν μέσω των συμβάσεων πως δεν θα επιβαρυνθούν στο μέλλον από καμία άλλη τακτική ή έκτακτη εισφορά, ενώ απαλλάσσονται και από την προκαταβολή φόρου και μεγάλο μέρος των δαπανών τους θα εκπίπτει των κερδών, θα έχουν διαρκή δυνατότητα συμψηφισμού ζημιών κ.α Είναι σημαντικό ότι τη φορολογική υποχρέωση δεν θα την έχουν ως σύνολο οι κοινοπραξίες αλλά ξεχωριστά κάθε μισθωτής που συμμετέχει.
*Από στρεμματικές αποζημιώσεις που κυμαίνονται από 10 έως 20 ευρώ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο στο διάστημα της φάσης ερευνών και 200 ευρώ κατά την περίοδο της εκμετάλλευσης, καθώς και από πρόσθετα ανταλλάγματα όπως λ.χ εφάπαξ ποσό κατά την υπογραφή της σύμβασης και επιπλέον εισφορές ανάλογα με τα επίπεδα παραγωγής.
Αρχικές επενδύσεις 78 εκατ. ευρώ
Από τις τρεις συμβάσεις παραχώρησης, προκύπτει πως οι κοινοπραξίες έχουν αναλάβει τη δέσμευση να υλοποιήσουν συνολικές επενδύσεις έως 78 εκατ. ευρώ κατά το αρχικό στάδιο των ερευνών (5-8 χρόνια) με σκοπό την επανεπεξεργασία σεισμικών δεδομένων, τη διάνοιξη ερευνητικών γεωτρήσεων κ.α Οι πετρελαϊκές εταιρείες που έχουν αναλάβει τις έρευνες, έχουν δηλώσει πως σε βάθος χρόνου οι συνολικές επενδύσεις στις τρεις περιοχές μπορεί να φτάσουν ως και τα 700 εκατ. ευρώ, ενώ υποστηρίζουν πως υπάρχουν πιθανότητες να βρεθούν ως και 300 εκατ. βαρέλια πετρελαίου που εκτιμάται πως θα μπορούσαν να αποφέρουν συνολικά έσοδα 27 δις. δολαρίων σε βάθος 35ετίας εκ των οποίων στο Δημόσιο αντιστοιχούν περί τα 6-10 δις. δολάρια.
-Το αρχικό στάδιο ερευνών στα Ιωάννινα για την κοινοπραξία Energean Oil - Petra Petroleum ορίζεται σε οκτώ χρόνια και χωρίζεται σε τρεις φάσεις. Στο διάστημα αυτό η εταιρεία δεσμεύεται να δαπανήσει 30,9 εκατ. ευρώ σε επεξεργασία δεδομένων και διάνοιξη γεωτρήσεων. Η εταιρεία πλήρσε αντάλλαγμα 500.000 ευρώ για την υπογραφή της σύμβαση παραχώρησης ενώ θα πληρώσει bonus 1,5 εκατ., ευρώ όταν η παραγωγή της φτάσει στα 10 εκατ. βαρέλια και 15 εκατ. ευρώ αν υπερβεί ποτέ τα 100 εκατ. βαρέλια.
-Για τον Πατραϊκό (ΕΛΠΕ-Edison-Petroseltic) η αρχική περίοδος έρευνας θα είναι οκταετής (επίσης τρεις φάσεις) με την ελάχιστη δαπάνη να ορίζεται σε 32 εκατ. ευρώ. Η κοινοπραξία θα πληρώσει 1 εκατ. ευρώ για τη σύμβαση και θα χρεωθεί με 1 εκατ. ευρώ αν επιτύχει μέση παραγωγή άνω των 5.000 βαρελιών έως και 4 εκατ. ευρώ αν φτάσει τα 25.000 βαρέλια την ημέρα.
-Στο Κατάκολο (Energean Oil -Trajan Oil) η υπογραφή της σύμβασης κόστισε 200 χιλ. ευρώ, η περίοδος ερευνών είναι 5 έτη και το ελάχιστο ποσό επενδύσεων από 600 χιλ. ευρώ έως 15 εκατ. ευρώ. Στην πρώτη φάση θα επενδυθούν 600.000 ευρώ για την επανεπεξεργασία των σεισμικών δεδομένων, ενώ περαιτέρω έρευνητικές γεωτρήσεις θα γίνουν μόνο υπό τον όρο ότι «η επανεπεξεργασία των σεισμικών δεδομένων και οι μελέτες ανάπτυξης θα επιβεβαιώσουν την οικονομική βιωσιμότητα της περιοχής Κατακόλου και θα επιτευχθούν οι απαιτούμενες κυβερνητικές, τοπικές και άλλες απαιτούμενες άδειες».
Στο στάδιο που έχει ανακαλυφθεί κοίτασμα υδρογοναθράκων προβλέπονται σύντομες χρονικές διαδικασίες για την έναρξη της εκμετάλλευσής του. Το Δημόσιο ενημερώνεται από τον εκμισθωτή και συντάσσεται πρόγραμμα αποτίμησης το οποίο εγκρίνεται εντός δύο μηνών. Στη συνέχεια κρίνεται αν το κοίτασμα είναι εμπορικά εκμεταλλεύσιμο και εντός 60 ημερών συμφωνείται η περιοχή εκμετάλλευσης. Εντός έξι μηνών οι κοινοπραξία υποβάλει πρόγραμμα ανάπτυξης και παραγωγής προτείνοντας λύσεις ανάπτυξης, χωροθέτησης, διάτρησης των γεωτρήσεων, για τις εγκαταστάσεις παραγωγής κ.α Το πρόγραμμα πρέπει να εγκριθεί εντός δύο μηνών ώστε να ξεκινήσει η ανάπτυξη.
